Tác giả: Harvestr21
Giống như nhiều người, tôi từng nghĩ Bitcoin chỉ là khoản đầu tư rủi ro: Mua, chờ giá tăng rồi hy vọng làm giàu nhanh. Nếu không tin vào đồng tiền này, bạn sẽ chỉ đứng ngoài cuộc, lắc đầu và cho rằng đó là một dạng của bong bóng tài chính.
Nhưng rồi tôi đọc được một câu chuyện khác. Nó không nói về giá cả, mà về những con người không còn lựa chọn nào khác ngoài Bitcoin. Từ đó, tôi bắt đầu nhìn nhận “đồng tiền màu cam” theo một cách hoàn toàn khác.
Câu hỏi mà ai cũng từng thắc mắc: “Bitcoin được dùng để làm gì?”
Một người bạn từng hỏi:
“Thật lòng mà nói, Bitcoin thực sự làm được gì?”
Câu trả lời nghe hơi trừu tượng:
“Bitcoin là sự chuyển đổi số của tư bản.”
Ban đầu, tôi cũng thấy khó hiểu. Nhưng càng đọc, tôi càng nhận ra: “Tư bản” ở đây không chỉ là tiền bạc, mà là quyền sở hữu và kiểm soát tài sản của chính mình, điều mà nhiều người trên thế giới đang bị tước mất.
Không phải ai cũng sử dụng ngân hàng
Con số khiến tôi thật sự bất ngờ:
Có tới 1,4 tỷ người trưởng thành trên thế giới không có tài khoản ngân hàng. Ngay cả ở Mỹ, nơi có nền kinh tế lớn nhất thế giới lại có hơn 14% hộ gia đình vẫn không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản.
Lý do thì rất thực tế:
- Phí ngân hàng quá cao.
- Thiếu giấy tờ tùy thân.
- Không tin vào hệ thống.
Trớ trêu thay, những người không có tài khoản ngân hàng lại phải trả phí dịch vụ cao hơn nhiều, có thể lên tới 10% thu nhập hằng năm, chỉ để gửi tiền hoặc nhận lương.
Nhưng vẫn có một điểm sáng: hơn 60% trong số họ sở hữu điện thoại thông minh.
Chỉ cần một chiếc điện thoại, họ có thể dùng Bitcoin mà không cần giấy tờ, không cần tài khoản và không ai có thể ngăn cản họ.
Khi hệ thống ngân hàng “làm khó” chính người dùng của mình
Tác giả kể lại trải nghiệm khi sống và làm việc tại Ả Rập Xê Út. Vì không có dịch vụ bưu điện đáng tin cậy, nên việc nhận thẻ ngân hàng hay các giấy tờ quan trọng gần như là không thể. Điều đó khiến những việc đơn giản như cập nhật địa chỉ, xin cấp lại thẻ, hay thậm chí là đóng tài khoản trở nên vô cùng khó khăn.
Tác giả phải mất 10 tháng, 7 cuộc gọi và 2 lần gặp trực tiếp chỉ để đóng một tài khoản. Ngân hàng thậm chí còn yêu cầu anh “gửi fax giấy tờ” ngay giữa năm 2020. Đây là một ví dụ điển hình cho thấy hệ thống tài chính truyền thống chậm chạp và lạc hậu đến mức nào.
Câu chuyện về tình yêu & khoản phí 50 đô la
Khi tác giả muốn gửi tiền về Việt Nam cho vị hôn thê, anh thử chuyển qua ngân hàng Chase.
Kết quả: hai lần thất bại. Ở lần thứ hai, tiền còn “bốc hơi” mà không ai biết đã đi đâu.
Sau đó, anh chuyển tiền thông qua Western Union và phải trả hơn 50 đô tiền phí cho khoản chuyển 1.000 đô, chưa kể tỷ giá thấp. Đó là “cái giá” của dịch vụ toàn cầu.
Cuối cùng, anh thử chuyển bằng Bitcoin qua BitcoinVN.io.
Phí chỉ chưa tới 2 đô, giao dịch hoàn tất chưa đầy một giờ.
Không cần giấy tờ. Không cần chờ đợi. Và không ai có quyền từ chối giao dịch!
Khi ngân hàng nói: “Xin lỗi, tiền của bạn đã mất rồi”
Năm 2023, hàng trăm nghìn người ở Trung Quốc bị đóng băng tài khoản ngân hàng. Những “gói đầu tư” mà ngân hàng bán trước đó không được bảo hiểm, nên khi ngân hàng phá sản, họ mất sạch tiền.
Vợ của tác giả, một người Việt Nam, cũng từng gửi tiền vào ngân hàng. Sau khi chứng kiến chuyện ở Trung Quốc, cô rút hết tiền và chuyển sang Bitcoin, không phải để đầu tư, mà để tự bảo vệ tiền của mình.
Vậy khi nào Bitcoin thực sự có ý nghĩa?
Trong cuộc sống hằng ngày, ngân hàng vẫn tiện lợi cho việc mua sắm, nhận lương hay thanh toán.
Nhưng Bitcoin tỏa sáng trong những tình huống đặc biệt:
- Khi bạn ở nước ngoài và cần gửi tiền nhanh.
- Khi phí chuyển tiền quốc tế quá cao.
- Khi tài khoản ngân hàng bị khóa hoặc đóng băng.
- Khi chính phủ kiểm soát dòng tiền hoặc làm mất giá đồng nội tệ.
Trong những lúc như vậy, Bitcoin không còn là công cụ đầu cơ, mà là phương tiện để tồn tại.
Một vài con số đáng để suy ngẫm
- 800 tỷ USD: Tổng số tiền được chuyển về quê hằng năm trên toàn thế giới.
- 6,2%: Mức phí trung bình mà các kênh chuyển tiền truyền thống thu được.
- 1,8 USD: Phí trung bình cho một giao dịch Bitcoin, dù số tiền lớn hay nhỏ.
Con số nhỏ bé 1,8 USD này chính là biểu tượng của sự công bằng mà hệ thống tài chính hiện nay vẫn chưa thể mang lại.
Không phải ai cũng cần Bitcoin cho đến khi thật sự cần
Có thể cả đời bạn sẽ chẳng bao giờ đụng đến Bitcoin.
Nhưng nếu một ngày, tài khoản ngân hàng của bạn bị khóa, hoặc bạn cần gửi tiền gấp cho người thân giữa lúc khó khăn, bạn sẽ hiểu giá trị thật sự của nó.
Bitcoin không cần ai cho phép, không có giờ làm việc, và không bao giờ “bảo trì hệ thống.” Nó đơn giản là vẫn hoạt động và trao lại quyền kiểm soát cho chính bạn.
Bitcoin Uptime Tracker – BitBo
Tóm lại, Bitcoin không chỉ là một công nghệ hay một kênh đầu tư mới lạ.
Nó là lời nhắc mạnh mẽ rằng tự do tài chính không nên cần đến sự cho phép của bất kỳ ai: Không phải từ ngân hàng, chính phủ, hay bất kỳ tổ chức trung gian nào.
Có thể hôm nay bạn nghĩ mình chưa cần Bitcoin vì ngân hàng vẫn hoạt động, tài khoản vẫn dùng bình thường, mọi thứ vẫn ổn.
Nhưng thế giới thay đổi rất nhanh và quyền kiểm soát tài sản không phải lúc nào cũng nằm trong tay bạn.
Rồi sẽ có lúc, khi hệ thống ngừng vận hành, khi tài khoản bị khóa, hoặc khi bạn không thể gửi tiền cho người mình thương, bạn sẽ hiểu vì sao Bitcoin tồn tại.
Và đến khi đó, bạn sẽ nhận ra: Bạn không cần Bitcoin, cho đến khi bạn thật sự cần nó.
__
Bài viết này được Harvestr21 đăng lần đầu trên Substack, và đã được đội ngũ BitcoinVN News dịch sang tiếng Việt cùng nhiều ngôn ngữ khác với sự cho phép của tác giả.
Nếu bạn thích bài viết và muốn ủng hộ tác giả? Đây là địa chỉ Lightning của anh ấy: harvestr21@vipsats.app
