Trong thế giới tiền điện tử, tokenomics có thể giúp nhà đầu tư hiểu cơ chế hoạt động của token và nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của chúng. Vậy cụ thể tokenomics là gì? Chúng tác động như thế nào đến thị trường tiền điện tử? BitcoinVN sẽ bật mí ngay đây!
Tokenomics là gì?
Tokenomics là thuật ngữ phản ánh đặc điểm cung & cầu của tiền điện tử. Nó là từ ghép của Token + economics:
Token là gì?
Token là đơn vị kỹ thuật số được phát hành trên một blockchain. Nó có thể đại diện cho nhiều loại tài sản khác nhau, bao gồm tiền điện tử, quyền sở hữu tài sản, hoặc quyền truy cập vào một dịch vụ cụ thể. Token có thể được phân loại thành 2 nhóm chính:
- Token tiện ích (Utility Token): Được sử dụng để truy cập hoặc thanh toán cho một dịch vụ trong hệ sinh thái blockchain, chẳng hạn như BNB trên Binance Smart Chain.
- Token chứng khoán (Security Token): Đại diện cho quyền sở hữu hoặc cổ phần trong một tài sản thực tế, giống như chứng khoán truyền thống.
Tiền điện tử và token trên blockchain có lịch trình phát hành (nguồn cung) cố định, cho phép dự đoán chính xác số lượng coin được tạo ra vào một thời điểm cụ thể. Muốn thay đổi lịch trình này rất khó, phải cần sự đồng ý của nhiều người. Điều này mang lại sự an toàn cho chủ sở hữu vì họ biết rõ lượng tài sản sẽ được tạo ra.
Economics là gì?
Economics là kinh tế học.
Về mặt kinh tế, tokenomics đề cập đến cách một loại tiền điện tử được thiết kế để cân bằng cung và cầu. Các yếu tố quan trọng trong tokenomics bao gồm:
- Tổng cung (Total Supply) & Nguồn cung lưu thông (Circulating Supply): Tổng số lượng token được tạo ra và số lượng token đang lưu hành.
- Cơ chế phát hành (Token Distribution): Cách token được phân phối ban đầu và chiến lược phát hành theo thời gian (như khai thác hoặc staking).
- Cơ chế giảm phát hoặc lạm phát: Một số dự án đốt token để giảm nguồn cung, trong khi một số khác phát hành thêm để hỗ trợ tăng trưởng hệ sinh thái.
- Trường hợp sử dụng (Utility): Token có ứng dụng càng cao, giá trị của nó càng dễ tăng theo thời gian.
Tóm lại, tokenomics đóng vai trò cốt lõi trong việc xác định giá trị và sự bền vững của một đồng tiền điện tử. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định đầu tư của người dùng.
Phân tích Tokenomics của Bitcoin
Tổng cung Bitcoin là 21 triệu BTC, dự kiến đạt đến con số này vào khoảng năm 2140. Số lượng coin mới sẽ giảm một nửa mỗi 4 năm qua quá trình halving Bitcoin, tạo ra sự khan hiếm và áp lực tăng giá.
Mặc dù 21 triệu Bitcoin là con số lớn, nhưng so với 8 tỷ người trên thế giới, nó vẫn rất nhỏ, làm cho Bitcoin được so sánh với vàng và được mệnh danh là “vàng kỹ thuật số”.
Bitcoin là đồng tiền kỹ thuật số đầu tiên. Quy trình phát hành Bitcoin đã ảnh hưởng đến các đồng tiền khác như Bitcoin Cash, Bitcoin SV và Zcash,.. đều giới hạn 21 triệu coin. Các đồng tiền khác như Litecoin có số lượng lớn hơn.
Tokenomics của Dogecoin và Grin
Một số coin có lịch trình phát hành khác biệt, như Dogecoin và Grin có nguồn cung vô hạn.
Dogecoin hiện có 131,13 tỷ coin và không có nguồn cung tối đa. Vì vậy coin này có tính lạm phát thay vì giảm phát như Bitcoin. Những người ủng hộ, bao gồm các tỷ phú nổi tiếng, cho rằng tokenomics này làm cho Dogecoin trở thành một loại tiền tệ thực sự hữu ích.
Nhiều coin và token, đặc biệt là các coin dựa trên blockchain Ethereum có số lượng phát hành tối đa rất cao. Ví dụ, Tron có tổng cung giới hạn hơn 100 tỷ.
Một số dự án quy định rằng một số coin hoặc token sẽ bị đốt cháy, tức là bị chuyển vào ví không thể sử dụng lại theo khoảng thời gian nhất định. Việc đốt cháy thường liên quan đến phí hoạt động, nên khi sử dụng tài sản càng nhiều, số lượng token bị đốt cháy càng nhanh.
Tại sao Tokenomics quan trọng khi đầu tư vào tiền điện tử?
Trong cuốn sách “Margin of Safety”, huyền thoại đầu tư giá trị Seth Klarman cho rằng: giá thị trường ngắn hạn chỉ phụ thuộc vào cung và cầu. Nếu đúng như vậy, việc hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến cung và cầu là rất quan trọng đối với nhà đầu cơ và nhà đầu tư trong cả tiền điện tử và chứng khoán.
Khi xem xét tokenomics của tiền điện tử, quan trọng nhất là hiểu cách sử dụng token. Liệu việc sử dụng nền tảng hoặc dịch vụ và đồng tiền này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau không? Nếu có, việc sử dụng dịch vụ có thể làm tăng giá trị. Nếu không, token có thể được dùng để làm gì?
Ngoài ra, nhà đầu tư cần khai thác thêm một số thông tin quan trọng sau:
- Hiện tại có bao nhiêu coin hoặc token?
- Sẽ có bao nhiêu coin trong tương lai và khi nào chúng sẽ được tạo ra?
- Ai sở hữu các coin, và có phần nào dành cho nhà phát triển trong tương lai không?
- Có thông tin về việc một lượng lớn coin đã bị mất, đốt cháy, hoặc không thể sử dụng không?
Vai trò của Tokenomics trong việc xác định giá trị tiền điện tử là gì?
Tokenomics giúp dự đoán giá trị tương lai của một tài sản.
Ví dụ, Bitcoin Cash có tổng cung giống Bitcoin, nên có thể có giá trị tương tự trong tương lai. Trong khi đó, với hơn 100 tỷ Tron, để đạt giá trị cao như Bitcoin, Tron sẽ cần trở thành doanh nghiệp có giá trị nhất trong lịch sử thế giới và điều đó có khả năng xảy ra không?
Dù những câu hỏi này có vẻ phức tạp, nhưng chúng giúp đánh giá và hiểu rõ hơn về tài sản tiền điện tử, từ đó xác định tài sản nào có triển vọng tốt hơn.
Kết luận
Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu được tokenomics là gì, cách các token hoạt động và ảnh hưởng đến giá trị của chúng trong thế giới tiền điện tử. Việc hiểu rõ về nguồn cung, quy tắc phát hành và cách sử dụng token giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư thông minh và đánh giá đúng tiềm năng của các dự án tiền điện tử.
Nguồn: CoinMarketCap
