Hãy cùng tìn hiểu Sàn giao dịch tập trung (CEX Centralized exchange) và Sàn giao dịch phi tập trung (DEX Decentralized exchange) là gì?
So sánh Centralized exchange và Decentralized exchange
Sàn giao dịch là một phần không thể thiếu trong thị trường tiền điện tử. Nó giúp các nhà đầu tư và người dùng dễ dàng tiếp cận cũng như trao đổi các tài sản kỹ thuật số: mua bán Bitcoin (BTC) với tiền fiat hay với những Altcoin khác như Ethereum, Ripple, Bitcoin Cash,… Có 2 loại sàn giao dịch đó là sàn giao dịch tập trung (CEX – Centralized Exchange) và sàn giao dịch phi tập trung (DEX- Decentralized Exchange). Phần lớn hiện nay mọi người vẫn đang giao dịch tại các sàn tập trung như Binance, Polo, Bittrex,Bibox, Cryptopia, Coinexchange, HitBTC,…
Sàn giao dịch tập trung (CEX) là gì?
Sàn giao dịch tập trung (CEX – Centralized Exchange) là sàn giao dịch được quản lý bởi một công ty/tổ chức, mọi tài sản bạn nạp vào đều được quản lý bởi công ty/tổ chức đó.
Trong nhiều trường hợp thì việc gửi tiền ngân hàng sẽ an toàn hơn nhiều so với việc một người tự giữ tài sản của mình. Các ngân hàng sẽ có nhiều biện pháp an ninh để giữ an toàn cho tài sản của bạn. Ngân hàng cũng có thể cung cấp cho bạn các dịch vụ chẳng hạn như các khoản vay bởi họ có một lượng tiền lớn và có mối quan hệ đáng tin cậy với khách hàng.
Trong trường hợp này, sàn giao dịch tập trung cũng tương tự như ngân hàng. Bạn có thể lưu trữ tài sản của mình trên sàn giao dịch và tin tưởng bên thứ ba – công ty/tổ chức quản lý sàn giao dịch trong việc lưu trữ và bảo vệ tài sản của bạn.
Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là gì?
Sàn giao dịch phi tập trung (DEX – Decentralized Exchange) là thị trường giao dịch không dựa vào một dịch vụ trung gian để lưu trữ, quản lý tài sản của khách hàng. Thay vào đó, việc giao dịch diễn ra trực tiếp giữa các người dùng với nhau (mạng ngang hàng) thông qua một quy trình tự động. Nói cách khác, sàn giao dịch phi tập trung trao quyền kiểm soát tài sản và các giao dịch về tay người dùng, loại bỏ điểm trung gian gây ra nhiều vấn đề như hacker, lừa đảo. Bên cạnh đó, việc đánh thuế hay tịch thu quỹ sẽ khó xảy ra được khi giao dịch trên các sàn phi tập trung. Loại bỏ các bên trung gian nhằm tăng tính bảo mật, loại bỏ các vấn đề như lừa đảo hay Hack.
So sánh sự khác biệt giữa CEX và DEX
Sự khác biệt cơ bản nhất giữa sàn giao dịch tập trung (CEX) và sàn giao dịch phi tập trung (DEX) thể hiện rõ qua 3 tính năng dưới đây:
- Quyền kiểm soát quỹ
Người dùng sàn giao dịch tập trung thực hiện nạp tiền vào sàn để tạo thuận lợi cho việc giao dịch. Những nguồn vốn này được kiểm soát bởi một dịch vụ giao dịch trung gian. Điều này có nghĩa là sổ lệnh, cũng như quyền lưu ký, đều nằm trong tay của dịch vụ nền tảng sàn tập trung.
Trong một nền tảng trao đổi tiền điện tử phi tập trung, người dùng giao dịch trực tiếp với các trader khác mà không cần một máy chủ trung tâm. Không có một dịch vụ nền tảng tập trung sở hữu sổ lệnh và quyền lưu ký. Do đó, tiền được kiểm soát bởi người dùng và các bên tham gia trong nền tảng này.
- Tính ẩn danh
Một số sàn giao dịch tập trung từng cho phép các tài khoản giao dịch ẩn danh trên nền tảng của họ. Tuy nhiên, các quy định mới của chính phủ đã nổi lên trong những tháng gần đây đã dẫn đến việc tuân thủ luật KYC và AML nghiêm ngặt. Rất khó để giao dịch nặc danh trên nền tảng trao đổi tiền điện tử tập trung. Ngược lại, sàn giao dịch phi tập trung là nơi mọi người đều có thể ẩn danh.
- Xác thực
Những người dùng của sàn giao dịch tập trung phụ thuộc vào nền tảng để xác thực và cấp quyền cho các giao dịch của họ. Theo một cách nào đó, nền tảng này là một trung gian bên thứ ba cung cấp các dịch vụ trao đổi mật mã đáng tin cậy.
Với sàn giao dịch phi tập trung, bạn đang tin tưởng vào một hệ thống bao gồm nhiều node vận hành, không cần phụ thuộc vào một bên trung gian.
Lý do để DEX dần thay thế CEX
Thời gian xử lý giao dịch ngắn, phí thấp Sàn giao dịch phi tập trung có khả năng tạo điều kiện cho các giao dịch được thực hiện nhanh hơn, chi phí hiệu quả hơn so với sàn tập trung. Việc loại bỏ bên xác thực trung gian giảm đáng kể phí và thời gian trễ trước khi lệnh mua/bán được xử lý.
- Tính bảo mật của sàn cao hơn
Sàn giao dịch phi tập trung không giữ nguồn tiền của người dùng và cũng không có tổ chức nào can thiệp vào quá trình xử lý nên việc sàn bị tấn công rất khó. Trong khi đó, trong lịch sử đã ghi lại rất nhiều cuộc tấn công vào các sàn tập trung như Bitfinex, Bittrex…
- Tích hợp liền mạch với các ví cứng bảo mật
Đây là một lợi thế lớn của sàn giao dịch phi tập trung. Nhiều sàn giao dịch phi tập trung cung cấp tích hợp liền mạch với các ví cứng phổ biến như Ledger Nano S hay Trezor nhằm đảm bảo giao dịch an toàn hơn rất nhiều.
Người dùng có thể gửi coin trực tiếp từ ví cứng của họ đến hợp đồng thông minh của nhiều sàn giao dịch phi tập trung. Với các sàn giao dịch tập trung thì không có cách nào đề người dùng có thể tự điền private key vào để chuyển coin từ ví cứng vào sàn. Vì nếu làm vậy, khả năng rất cao là họ sẽ bị lừa đảo hoặc theo dõi bàn phím.
- Người dùng có toàn quyền kiểm soát quỹ
Một sàn giao dịch phi tập trung được sở hữu và điều khiển bởi tất cả các bên tham gia vì vậy không có một tập đoàn tập trung nào có được quyền lưu giữ nguồn vốn của khách hàng. Việc kiểm soát tiền luôn nằm trong tay của người dùng nhờ có cấu trúc mạng lưới ngang hàng. Các giao dịch diễn ra giữa các bên trong mạng lưới bằng các hợp đồng thông minh, thứ mà chỉ có thể điều khiển được bằng private key của các bên tham gia. Người dùng kiểm soát private key cũng như nguồn vốn của họ mọi lúc với sàn giao dịch phi tập trung.
Nhược điểm sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
- Chỉ hỗ trợ cho số ít nền tảng
Hiện tại nền tảng phổ biến nhất cho sàn giao dịch phi tập trung là Ethereum với một số các Token ERC-20 được hỗ trợ giao dịch. Trong tương lai một số nền tảng lớn khác như NEO cũng sẽ được hỗ trợ bởi sàn giao dịch phi tập trung.
- Khó sử dụng
Đây là lý do tại sao các sàn giao dịch như Binance hay Huobi phổ biến, đơn giản là vì chúng dễ sử dụng. Rất nhiều hợp đồng thông minh cần được điều hướng để sử dụng trong các sàn giao dịch phi tập trung, điều này có thể gây chóng mặt cho người dùng, ngay cả đối với những người có am hiểu về công nghệ tiền mã hóa.
Các sàn giao dịch tập trung cũng có giao diện người dùng đơn giản, được sắp xếp trực quan và dễ bắt đầu hơn so với sàn phi tập trung.
- Thiếu các tính năng và chức năng mạnh mẽ
Phần lớn các sàn giao dịch phi tập trung chỉ hỗ trợ một số chức năng giao dịch cơ bản. Các tính năng và công cụ trade chuyên sâu hơn như margin trading, lệnh cắt lỗ,…thường bị thiếu sót ở các sàn phi tập trung. Điều này hẳn là nguyên nhân chính khiến cho các sàn giao dịch phi tập trung vẫn chưa thể phổ biến trong thị trường tiền mã hóa.
Trên đây là những thông tin về sàn giao dịch tập trung (CEX) và sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp ích cho các bạn về 2 loại sàn giao dịch này.
Tham khảo: Giao dịch an toàn trên vbtc.exchange
Nguồn: cryptowisser, medium, bitdeal.
