Việt Nam đã cấm sử dụng tiền điện tử làm phương thức thanh toán, nhưng việc sở hữu và giao dịch crypto như một tài sản vẫn là hợp pháp. Tuy nhiên, đây vẫn là một lĩnh vực chưa được quản lý chặt chẽ. Chính phủ dự kiến sẽ hoàn thiện khung pháp lý và quy định về tiền điện tử tại Việt Nam vào năm 2025, bao gồm các quy định về quyền sở hữu, chống rửa tiền, thuế và cấp phép.
Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam từ 2017 – 2024
Việt Nam có tỷ lệ chấp nhận tiền điện tử rất cao, thường xuyên dẫn đầu Chỉ số Tỷ lệ Chấp nhận Tiền điện tử Toàn cầu, đặc biệt đứng đầu vào các năm 2021 và 2022. Khoảng 21% người tiêu dùng Việt Nam cho biết họ đã sử dụng hoặc sở hữu tiền điện tử. Dù tiền điện tử phổ biến, nhưng chính phủ Việt Nam vẫn chưa đưa ra quy định rõ ràng.
Khi Bitcoin vượt mốc 10.000 đô la vào năm 2017, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tuyên bố tiền điện tử không phải là tiền pháp định và cấm sử dụng để thanh toán. Sau đó, Thủ tướng ban hành Quyết định 1255/QĐ-TTg, phê duyệt kế hoạch xây dựng khung pháp lý quản lý tài sản ảo và tiền điện tử, nhưng tiến độ từ đó đến nay vẫn chậm.
Năm 2018, cơ quan quản lý chứng khoán đã cảnh báo các công ty tránh tham gia vào hoạt động tiền điện tử sau khi Ngân hàng Trung ương cấm các ngân hàng thương mại giao dịch loại tài sản này.
Từ năm 2019 đến 2023, Việt Nam tập trung nghiên cứu công nghệ blockchain, xây dựng hướng dẫn kinh doanh và cân bằng đổi mới với rủi ro.
Năm 2024, Bộ Tư pháp đã làm rõ rằng: sở hữu tiền điện tử không bị cấm và không phải là bất hợp pháp.
Năm 2023, các nhà đầu tư tiền điện tử Việt Nam đã kiếm được 1,18 tỷ đô la lợi nhuận, đứng thứ ba thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.
Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam năm 2025 sẽ ra sao?
Dự kiến vào tháng 5 năm 2025, Việt Nam sẽ áp dụng khung pháp lý mới cho tiền điện tử. Khung pháp lý này nhằm bảo vệ quyền sở hữu & chống lại các hoạt động tội phạm như rửa tiền.
Lập trường của Chính Phủ đối với sàn giao dịch tiền điện tử
Nếu quy định về tiền điện tử tại Việt Nam không rõ ràng, sẽ không thể phân biệt giữa các loại tài sản kỹ thuật số như token tiện ích, chứng khoán và tiền tệ. Thêm vào đó, việc cảnh báo doanh nghiệp tránh hoạt động với tiền điện tử đặt ra câu hỏi về tương lai của các sàn giao dịch crypto tại Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam vẫn thận trọng trong việc quản lý giao dịch và sàn giao dịch tiền điện tử. Tương tự như việc sở hữu tiền điện tử, hoạt động của các sàn giao dịch cũng nằm trong vùng xám pháp lý: không bị cấm, nhưng chưa có quy định cụ thể. Tuy nhiên, các yêu cầu tài chính truyền thống vẫn được áp dụng.
Các sàn giao dịch tiền điện tử tại Việt Nam phải tuân thủ quy định về xác minh danh tính khách hàng (KYC), chống rửa tiền (AML) và báo cáo tài chính định kỳ cho cơ quan chức năng. Họ cũng phải tuân thủ các hạn chế quảng cáo để ngăn chặn hành vi lừa đảo và không đạo đức.
Vì vậy, nếu bạn muốn sử dụng sàn giao dịch để mua và giao dịch tiền điện tử ở Việt Nam, cần cân nhắc thêm về các quy định thuế liên quan đến tiền điện tử.
Thuế tiền điện tử tại Việt Nam
Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam thiếu rõ ràng khiến việc đánh thuế trở nên mơ hồ.
Năm 2016, Bộ Tài chính tuyên bố việc mua bán tiền điện tử là hoạt động kinh doanh chịu thuế, bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT) cho công ty và thuế thu nhập cá nhân (PIT) cho cá nhân. Khi đó, tiền điện tử được xem như hàng hóa và một hình thức của tài sản.
Tuyên bố này sau đó đã gây ra nhiều tranh cãi pháp lý, đặc biệt là khi một cơ quan thuế địa phương tại Việt Nam yêu cầu thu thuế 6 triệu đô la. Vụ việc dẫn đến một vụ kiện và tòa án phán quyết rằng Bitcoin không phải là phương tiện thanh toán hay hàng hóa được công nhận, nên không chịu thuế.
Bitcoin và các loại tiền điện tử khác không phải chịu thuế nghiêm ngặt do vẫn nằm trong lỗ hổng pháp lý. Cách xử lý thuế tiền điện tử trong tương lai vẫn chưa rõ ràng, nhưng khi có khung pháp lý, có thể áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp (CIT), thuế thu nhập cá nhân (PIT) và thuế thu nhập vốn (CGT). Vì vậy, cá nhân và công ty cần duy trì hồ sơ giao dịch chi tiết và tham khảo ý kiến của chuyên gia thuế.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc thiếu quy định về truy thu thuế tiền điện tử tại Việt Nam không có nghĩa là không có. Các quy định tài chính truyền thống vẫn được áp dụng!
Tiền điện tử và quy định Chống rửa tiền (AML)
Để giám sát giao dịch và hạn chế hoạt động bất hợp pháp, quy định về tiền điện tử tại Việt Nam đã áp dụng các điều luật chống rửa tiền (AML). Một trong những thủ tục quan trọng nhất là xác minh danh tính khách hàng (KYC), yêu cầu tất cả người dùng phải đăng ký và xác minh danh tính để sử dụng các nền tảng tiền điện tử. Điều này giúp chính phủ và các cơ quan pháp luật dễ dàng theo dõi dòng tiền giữa tiền pháp định và tiền điện tử.
Để tuân thủ các quy định chống rửa tiền (AML), các sàn giao dịch phải:
- Thu thập và xác minh danh tính người dùng.
- Báo cáo các giao dịch đáng ngờ.
- Lưu trữ hồ sơ giao dịch chi tiết.
Nếu không tuân thủ, họ có thể đối mặt với các hình phạt nặng như phạt tiền, ngừng hoạt động hoặc bị khiếu nại hình sự.
Mặc dù không công nhận tiền điện tử là tài sản, một tòa án Việt Nam đã kết án hai người tù chung thân vì trộm tiền điện tử trị giá 37 tỷ đồng (khoảng 1,5 triệu đô la Mỹ).
Tác động của quy định về tiền điện tử tại Việt Nam đối với doanh nghiệp và nhà đầu tư
Việc thiếu quy định rõ ràng gây ra khó khăn cho các công ty khởi nghiệp tiền điện tử và nhà đầu tư. Mặc dù sở hữu và giao dịch tiền điện tử không phải là bất hợp pháp, nhưng việc thiếu khung pháp lý khiến nhiều người cảm thấy không chắc chắn về việc áp dụng các quy định liên quan.
Việc hoạt động trong ngành tiền điện tử là một thách thức lớn đối với các công ty khởi nghiệp và sàn giao dịch, giống như lái xe với bịt mắt – bạn không biết điều gì sắp xảy ra hoặc mình đang đi đâu.
Hơn nữa, việc cấm sử dụng tiền điện tử làm phương thức thanh toán đã hạn chế sự phát triển của các mô hình kinh doanh sáng tạo trong blockchain, như ứng dụng và hệ sinh thái token không thể thay thế (NFT) – cần thanh toán bằng tiền điện tử.
Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực tiền điện tử với tỷ lệ chấp nhận cao. Nhiều doanh nghiệp, bao gồm các sàn giao dịch như Binance và Bybit, đặc biệt là BitcoinVN vẫn hoạt động rất tích cực tại đất nước hình chữ S này!
Sự phát triển gần đây và tương lai của tiền điện tử tại Việt Nam
Muốn hoạt động trong lĩnh vực tiền điện tử, doanh nghiệp và cá nhân cần thường xuyên cập nhật thông tin về các thay đổi sắp tới, bao gồm:
- Các biện pháp chống rửa tiền (AML)
- Chính sách thuế và yêu cầu cấp phép cho hoạt động tiền điện tử.
- Sẽ có thêm sự rõ ràng trong việc phân loại tài sản kỹ thuật số và cải thiện giám sát cùng yêu cầu lập báo cáo rõ ràng.
Hiện nay, nhiều người xem quy định về tiền điện tử tại Việt Nam là kẻ thù khi tối đa hóa Bitcoin. Tuy nhiên, đối với nhà đầu tư và doanh nghiệp bình thường, quy định có thể mang lại tác động tích cực cho thị trường tiền điện tử.
Ông Gracy Chen, Giám đốc điều hành của Bitget, cho biết: “Quy định rõ ràng có thể khuyến khích việc áp dụng rộng rãi tiền điện tử hơn và thúc đẩy sự tham gia của cả nhà đầu tư bán lẻ và tổ chức”.
Thay vì ở trong vùng xám, mọi người hy vọng rằng quy định về tài sản kỹ thuật số mới của Việt Nam sẽ:
- Tăng tính hợp pháp
- Hướng dẫn rõ ràng cho doanh nghiệp
- Phân loại thuế rõ ràng
- Tiền điện tử được áp dụng rộng rãi
Tất nhiên, quy định có hai mặt. Mặc dù chúng có thể tạo ra sự rõ ràng, nhưng cũng có thể áp đặt các hạn chế đối với một số tài sản kỹ thuật số và hoạt động trong ngành.
Hơn nữa, việc áp dụng thuế đối với đầu tư có thể làm giảm sức hấp dẫn của ngành đối với nhà đầu tư, bởi không ai thích phải chịu thuế. Điều này cũng phổ biến ở nhiều quốc gia châu Á khác.
Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam so với các nước châu Á khác
Quy định về tiền điện tử tại các nước Châu Á
Thái Lan là một trong những quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á có quy định rõ ràng về tiền điện tử. Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Thái Lan đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tình trạng pháp lý của tiền điện tử, giám sát các doanh nghiệp và bảo vệ nhà đầu tư.
Ngoài ra, thuế GTGT 7% đã được loại bỏ khỏi giao dịch nhằm biến Thái Lan thành trung tâm giao dịch tiền điện tử toàn cầu. Dù tiền điện tử bị cấm làm phương thức thanh toán, Thái Lan vẫn thể hiện tư duy tiến bộ về quy định tiền điện tử ở Đông Nam Á.
Tại Singapore, tiền điện tử không phải là tiền pháp định nhưng có thể được sử dụng làm phương thức thanh toán. Năm 2019, Đạo luật Dịch vụ Thanh toán đã tạo ra khung pháp lý cho các “nhà cung cấp token thanh toán kỹ thuật số” (DPT). Các quy định này ngày càng được thắt chặt khi ngành phát triển, yêu cầu các nhà cung cấp DPT thực hiện biện pháp chống rửa tiền (AML), thẩm định khách hàng và báo cáo giao dịch đáng ngờ.
Singapore đã trở thành một ví dụ điển hình về việc áp dụng khuôn khổ pháp lý cho tiền điện tử, biến nơi đây thành điểm nóng cho đổi mới trong lĩnh vực tiền điện tử và phát triển blockchain.
Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Mặc dù đứng đầu về tỷ lệ chấp nhận tiền điện tử, Việt Nam vẫn tụt hậu so với các quốc gia tương tự về mặt quy định. Điều này thường bị chỉ trích, nhưng cũng có thể là một chiến lược để học hỏi từ các quy định tiền điện tử toàn cầu, nhằm phát triển ngành trước khi chính thức cam kết.
Liệu tiền điện tử có trở thành phương thức thanh toán hợp pháp hoặc được công nhận là tiền pháp định ở Việt Nam? Điều này khó xảy ra trong tương lai gần, vì các chính phủ lo ngại rằng nó có thể khiến nền kinh tế xa rời tiền pháp định và làm mất ổn định kinh tế. Tuy nhiên, quy định rõ ràng có thể giúp Việt Nam trở thành một trung tâm giao dịch tiền điện tử ở Đông Nam Á và thu hút đầu tư vào lĩnh vực này.
3 điều cần lưu ý
- Blockchain vẫn là một ngành công nghiệp mới ở Việt Nam, nên cần thường xuyên cập nhật và phát triển quy định về tiền điện tử. Cả cá nhân và doanh nghiệp nên theo dõi các thay đổi này, đặc biệt là vào năm 2025 khi sẽ có khung pháp lý toàn diện hơn.
- Các nguồn thông tin chính thức như Bộ Tài chính rất quan trọng để nhận được các cập nhật mới nhất. Hiện tại, giao dịch tiền điện tử để mua hàng hóa và dịch vụ bị cấm ở Việt Nam, và không tuân thủ quy định có thể dẫn đến hình phạt nghiêm khắc.
- Hãy giữ hồ sơ chi tiết về tất cả giao dịch tiền điện tử và tham khảo ý kiến của chuyên gia thuế địa phương để đảm bảo tuân thủ quy định. Bạn cũng nên cẩn trọng khi chọn sàn giao dịch, xác minh tính hợp pháp và tuân thủ nghiêm các quy định về tiền điện tử tại Việt Nam. Khi các quy định thay đổi, hãy điều chỉnh hoạt động của bạn để duy trì việc tuân thủ pháp luật.
Kết luận
Nhìn chung, quy định về tiền điện tử tại Việt Nam đang trong quá trình phát triển, với nhiều thay đổi và cập nhật dự kiến trong tương lai. Mặc dù hiện tại vẫn còn nhiều thách thức, việc xây dựng khung pháp lý rõ ràng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp tiền điện tử và blockchain. Cả cá nhân và doanh nghiệp cần chủ động theo dõi và tuân thủ các quy định mới để đảm bảo hoạt động hợp pháp và bền vững trong lĩnh vực này.
Nguồn: Cointelegraph
