DeFi là gì? Rủi ro và cơ hội khi đầu tư vào tài chính phi tập trung

DeFi sử dụng tiền điện tử và công nghệ blockchain để quản lý các giao dịch tài chính mà không cần đến bên thứ ba. Vậy DeFi là gì? Rủi ro, lợi nhuận và cách kiếm tiền với DeFi như thế nào? Những gì bạn cần biết sẽ được bật mí trong bài viết này!

Bối cảnh ra đời của DeFi

Hiện nay, hầu hết các dịch vụ ngân hàng, cho vay và giao dịch đều được quản lý bởi các hệ thống tập trung. Người tiêu dùng muốn vay mua xe, thế chấp, mua bán cổ phiếu thì buộc phải tương tác với nhiều đơn vị trung gian tài chính. Điều này khiến người tiêu dùng bị hạn chế trong việc tiếp cận các nguồn vốn và các dịch vụ tài chính, đồng thời họ thường phải chịu phí từ ngân hàng và sàn giao dịch.

Lúc này, DeFi ra đời chính là giải pháp hoàn hảo để giải quyết triệt để những vấn đề nêu trên.

DeFi là gì?

DeFi là viết tắt của Decentralized Finance – tài chính phi tập trung. Đây là một phong trào thách thức hệ thống tài chính tập trung bằng cách loại bỏ các trung gian và tổ chức quyền lực, trao quyền cho người dùng thông qua các sàn giao dịch ngang hàng.

Ví dụ: DeFi cho phép người dùng trực tiếp cho người khác vay tiền và hưởng toàn bộ lãi suất thay vì nhờ bên trung gian cho người khác vay và phải mất tiền hoa hồng cho họ.

Cơ chế hoạt động của DeFi là gì?

Blockchain và tiền điện tử là các công nghệ chính để tài chính phi tập trung hoạt động. 

Trong hệ thống tài khoản séc thông thường, giao dịch được ghi lại trong sổ riêng của các tổ chức tài chính và họ có quyền “thao túng” dữ liệu này. Tuy nhiên, blockchain là một sổ cái công khai, nơi mọi giao dịch được mã hóa, vừa đảm bảo tính ẩn danh của người dùng, vừa minh bạch các khoản thu chi và không có ai có quyền sửa đổi hay gian lận. 

Những người ủng hộ DeFi khẳng định rằng blockchain phi tập trung giúp các giao dịch tài chính an toàn và minh bạch hơn so với các hệ thống tài chính tập trung.

DeFi đang được sử dụng như thế nào?

Tài chính phi tập trung đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều giao dịch tài chính đơn giản và phức tạp. Vậy các ứng dụng thực tế của DeFi là gì?

Hỗ trợ các giao dịch tài chính truyền thống

Bất kỳ thứ gì từ thanh toán, giao dịch chứng khoán và bảo hiểm, đến cho vay và vay mượn đều đã diễn ra trên DeFi.

Sàn giao dịch phi tập trung (DEXs)

Hầu hết các nhà đầu tư tiền điện tử sử dụng DEX vì chúng thuận lợi cho các giao dịch tài chính ngang hàng và cho phép người dùng toàn quyền kiểm soát đối với tiền của họ mà không bị phụ thuộc vào bên thứ ba.

Kiếm lợi nhuận từ DeFi (Yield harvesting)

Được mệnh danh là “nền tảng” của tiền điện tử, DeFi cho phép các nhà đầu tư đầu cơ cho vay tiền điện tử và có khả năng thu được lợi nhuận cao.

Dự đoán thị trường

Một trong những ứng dụng DeFi lâu đời nhất sống trên Ethereum là cái gọi là “thị trường dự đoán”, nơi người dùng đặt cược vào kết quả của một số sự kiện, chẳng hạn như “Liệu Donald Trump có chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 không?”

Mục tiêu của những người tham gia rõ ràng là kiếm tiền, mặc dù thị trường dự đoán đôi khi có thể dự đoán kết quả tốt hơn các phương pháp thông thường, như thăm dò ý kiến. Các thị trường dự đoán tập trung có hồ sơ theo dõi tốt về mặt này bao gồm Intrade và Predictlt. DeFi có tiềm năng thúc đẩy sự quan tâm đến các thị trường dự đoán, vì chúng thường bị các chính phủ khó chịu và thường đóng cửa khi được vận hành theo phương thức tập trung.

Stablecoin

Nếu hỏi ứng dụng lớn nhất của DeFi là gì thì câu trả lời chính là stablecoin. Đồng tiền này  được đảm bảo bằng tài sản chẳng hạn như đô la Mỹ, để giữ giá trong tầm kiểm soát, tránh các rủi ro về biến động giá (như các đồng tiền điện tử khác).

Ví điện tử

Các nhà phát triển DeFi đang tạo ra các ví kỹ thuật số có thể hoạt động độc lập với các sàn giao dịch tiền điện tử và cung cấp cho nhà đầu tư quyền truy cập vào mọi thứ, từ tiền điện tử đến các trò chơi dựa trên blockchain.

Khai thác tính thanh khoản

Khi các ứng dụng DeFi lôi kéo người dùng đến với nền tảng của họ bằng cách cung cấp cho họ các mã thông báo miễn phí. Đây là hình thức canh tác năng suất phổ biến nhất cho đến nay.

Non-Fungible Token (NFT)

NFT biến các tài sản không thể giao dịch thành tài sản kỹ thuật số có thể giao dịch, như video về cú úp bóng rổ hoặc tweet đầu tiên trên Twitter.

Vay tiền nhanh

Ứng dụng thiết thực nhất của DeFi là gì? Đó là hỗ trợ vay tiền nhanh. DeFi cho phép người vay tiền điện tử vay và trả tiền trong cùng một giao dịch. 

Người vay tham gia vào một hợp đồng được mã hóa trên blockchain Ethereum để vay tiền, thực hiện giao dịch và trả lại khoản vay ngay lập tức. Nếu không thể thực hiện giao dịch hoặc giao dịch lỗ, tiền sẽ tự động quay lại người cho vay. 

Lợi nhuận kiếm được có thể giữ lại sau khi trừ đi các khoản phí. Đây có thể được coi là một hình thức kinh doanh chênh lệch giá phi tập trung.

Thị trường DeFi đánh giá sự chấp nhận qua giá trị bị khóa, tức là số tiền đang hoạt động trong các giao thức DeFi. Hiện nay, tổng giá trị bị khóa ở gần 43 tỷ USD. DeFi được thúc đẩy bởi sự toàn cầu hóa của blockchain. Khi một ứng dụng được mã hóa trên blockchain, nó có sẵn trên toàn thế giới. Điều này giúp tăng tiềm năng lợi nhuận cũng như rủi ro của DeFi.

Vai trò của Ethereum đối với DeFi là gì?

Hầu hết các ứng dụng tự gọi mình là “DeFi” đều được xây dựng trên nền tảng Ethereum, nền tảng tiền điện tử lớn thứ hai thế giới. Nền tảng này hỗ trợ các hợp đồng thông minh – tự động thực hiện các giao dịch nếu đáp ứng các điều kiện nhất định – mang lại sự linh hoạt hơn nhiều. Các ngôn ngữ lập trình Ethereum, chẳng hạn như Solidity, được thiết kế đặc biệt để tạo và triển khai các hợp đồng thông minh như vậy.

Ví dụ: giả sử một người dùng muốn tiền của họ được gửi cho một người bạn vào thứ Ba tới, nhưng chỉ khi nhiệt độ lên trên 30 độ C theo weather.com. Các quy tắc như vậy có thể được viết trong một hợp đồng thông minh.

Với các hợp đồng thông minh là cốt lõi, hàng chục ứng dụng DeFi đang hoạt động trên Ethereum, một số trong số đó được khám phá bên dưới bài viết này. Ethereum 2.0, một bản nâng cấp đối với mạng cơ sở của Ethereum, có thể thúc đẩy các ứng dụng này bằng cách giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng của Ethereum.

Rủi ro của DeFi là gì?

• Không có biện pháp bảo vệ người dùng: Trong DeFi, không có biện pháp bảo vệ người tiêu dùng như trong tài chính truyền thống. Điều này có nghĩa là người dùng thiếu sự hỗ trợ khi giao dịch gặp sự cố.
• Dễ bị tấn công: Dù blockchain có tính bảo mật cao, các khía cạnh khác của DeFi có thể bị tấn công, gây mất tiền (do DeFi) dựa vào các hệ thống phần mềm dễ bị tin tặc tấn công.
• Tài sản thế chấp là yếu tố quan trọng để bảo đảm khoản vay: Ví dụ, khi vay tiền thế chấp, tài sản đảm bảo là ngôi nhà bạn mua. Gần như tất cả các giao dịch vay trong DeFi đều yêu cầu tài sản đảm bảo có giá trị ít nhất bằng 100% giá trị khoản vay, thậm chí nhiều hơn. Điều này hạn chế đối tượng có thể vay tiền trên DeFi.
• Yêu cầu khóa riêng (Private key): Trong DeFi và tiền điện tử, việc bảo mật ví là rất quan trọng. Ví được bảo mật bằng khóa riêng tư, là các mã duy nhất chỉ chủ sở hữu ví biết. Nếu bạn mất khóa riêng tư, bạn sẽ không thể truy cập vào tiền của mình và không cách nào khôi phục khóa đã mất.

Làm thế nào để tham gia vào DeFi?

Cách nhanh nhất để tham gia DeFi là gì? Bạn chỉ cần thực hiện 3 bước đơn giản như sau:

1. Tạo ví tiền điện tử: Bắt đầu bằng cách thiết lập một ví Ethereum như Metamask và nạp Ethereum vào đó. Lưu ý rằng bạn nên giữ khóa công khai và khóa riêng tư cẩn thận để tránh mất ví (và tài sản).
2. Tham gia giao dịch tài sản kỹ thuật số: Giao dịch một lượng nhỏ 2 tài sản trên một sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap để hiểu bối cảnh và quản lý rủi ro.
3. Tìm hiểu về Stablecoin: Dùng thử TrueFi, nền tảng cung cấp lợi nhuận cạnh tranh trên các stablecoin, giúp bạn trải nghiệm DeFi mà không phải chịu biến động giá.

Hãy nhớ rằng, khi bắt đầu tham gia vào DeFi hoặc bất kỳ lĩnh vực tài chính mới nào, bạn phải làm điều đó từ từ, khiêm tốn và cẩn thận vì tài sản kỹ thuật số có khả năng biến động và thua lỗ đáng kể.

Tương lai của DeFi sẽ ra sao?

Tương lai của DeFi đầy hứa hẹn từ việc loại bỏ các trung gian đến việc biến các clip giải trí – thể thao – văn hóa… thành tài sản kỹ thuật số có giá trị. Ông Dan Simerman, Giám đốc quan hệ tài chính tại IOTA Foundation đã nhìn thấy triển vọng và tiềm năng của DeFi vươn xa, mặc dù nó vẫn đang ở giai đoạn sơ khai.

Ông Simerman cho rằng nhà đầu tư sẽ có sự độc lập hơn và có thể sử dụng tài sản theo cách sáng tạo hơn. DeFi cũng mang lại ý nghĩa to lớn cho lĩnh vực dữ liệu , tạo ra cách thức mới để biến dữ liệu thành hàng hóa.

Tuy nhiên, DeFi còn phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc áp dụng trong cuộc sống của đa số người dân trên thế giới. Simerman nhấn mạnh rằng nhiệm vụ của họ là tiếp tục giáo dục mọi người về tiềm năng của DeFi và đồng thời xây dựng các công cụ giúp mọi người trải nghiệm một cách tự nhiên hơn. 

Câu hỏi thường gặp về chủ đề “DeFi là gì?”

Làm cách nào để kiếm tiền với DeFi?

Giá trị bị khóa trong các dự án Ethereum DeFi đã và đang bùng nổ, với nhiều người dùng được cho là đã kiếm được rất nhiều tiền từ nó.

Sử dụng các ứng dụng cho vay dựa trên Ethereum, như đã đề cập ở trên, người dùng có thể tạo ra “thu nhập thụ động” bằng cách cho vay tiền của họ và tạo ra lãi suất từ ​​các khoản vay. Canh tác năng suất, được mô tả ở trên, có tiềm năng thu lợi nhuận lớn hơn, nhưng rủi ro lớn hơn. Nó cho phép người dùng tận dụng khía cạnh cho vay của DeFi để đưa tài sản tiền điện tử của họ hoạt động tạo ra lợi nhuận tốt nhất có thể. Tuy nhiên, các hệ thống này có xu hướng phức tạp và thường thiếu minh bạch.

Đầu tư vào DeFi có an toàn không?

Không, nó rất rủi ro. Nhiều người tin rằng DeFi là tương lai của tài chính và việc đầu tư vào công nghệ đột phá sớm có thể dẫn đến lợi nhuận lớn. Nhưng rất khó cho những người mới đến để phân biệt dự án tốt với dự án xấu. Trên thực tế đã có rất nhiều sự cố xảy ra. 

Do DeFi đã gia tăng hoạt động và mức độ phổ biến cho đến năm 2020, nhiều ứng dụng DeFi, chẳng hạn như meme coin YAM, đã gặp sự cố và sụp đổ, khiến giá trị vốn hóa thị trường từ 60 triệu đô la xuống còn 0 đô la trong 35 phút. Các dự án DeFi khác, bao gồm Hotdog và Pizza, cũng phải đối mặt với số phận tương tự, và nhiều nhà đầu tư đã mất rất nhiều tiền.

Ngoài ra, lỗi DeFi vẫn rất phổ biến. Hợp đồng thông minh rất mạnh mẽ, nhưng chúng không thể thay đổi sau khi các quy tắc được đưa vào giao thức, điều này thường khiến lỗi thường trực và do đó làm tăng rủi ro.

Khi nào DeFi sẽ trở thành xu hướng chủ đạo?

Mặc dù ngày càng có nhiều người bị thu hút vào các ứng dụng DeFi này, nhưng thật khó để nói họ sẽ đi về đâu. Phần lớn điều đó phụ thuộc vào việc ai thấy chúng hữu ích và tại sao lại như vậy. 

Nhiều người tin rằng các dự án DeFi khác nhau có tiềm năng trở thành Robinhood tiếp theo, thu hút nhiều người dùng mới bằng cách làm cho các ứng dụng tài chính trở nên toàn diện hơn và cởi mở hơn cho những người không có truyền thống truy cập vào các nền tảng như vậy.

Công nghệ tài chính này còn mới, đang thử nghiệm và không phải là không có vấn đề, đặc biệt là về bảo mật hoặc khả năng mở rộng.

Các nhà phát triển hy vọng cuối cùng sẽ khắc phục được những vấn đề này. Ethereum 2.0 có thể giải quyết các lo ngại về khả năng mở rộng thông qua một khái niệm được gọi là sharding, một cách chia cơ sở dữ liệu cơ bản thành các phần nhỏ hơn để người dùng cá nhân có thể quản lý dễ dàng hơn.

Ethereum 2.0 tác động đến DeFi như thế nào?

Ethereum 2.0 không phải là thuốc chữa bách bệnh cho tất cả các vấn đề của DeFi, nhưng nó là một sự khởi đầu. Các giao thức khác như Raiden và TrueBit cũng đang trong quá trình hoạt động để giải quyết thêm các vấn đề về khả năng mở rộng của Ethereum.

Nếu và khi các giải pháp này phù hợp, các thử nghiệm DeFi của Ethereum sẽ có cơ hội tốt hơn nữa để trở thành sản phẩm thực, thậm chí có khả năng trở thành xu hướng chủ đạo.

DeFi đã được sử dụng trên giao thức Bitcoin như thế nào?

Trong khi Ethereum là top hàng đầu trong thế giới DeFi, nhiều người ủng hộ Bitcoin chia sẻ mục tiêu cắt bỏ người trung gian khỏi các giao dịch tài chính phức tạp hơn và họ đã phát triển các cách để làm điều đó bằng cách sử dụng giao thức Bitcoin.

Ví dụ, các công ty như DG Labs và Suredbits đang làm việc trên một công nghệ Bitcoin DeFi được gọi là hợp đồng nhật ký kín đáo (DLC). DLC cung cấp một cách để thực hiện các hợp đồng tài chính phức tạp hơn, chẳng hạn như các công cụ phái sinh, với sự trợ giúp của Bitcoin. 

Một trường hợp sử dụng của DLC là chỉ trả bitcoin cho ai đó nếu đáp ứng một số điều kiện nhất định trong tương lai, chẳng hạn như nếu đội Chicago White Sox giành chiến thắng trong trận đấu bóng chày tiếp theo, số tiền sẽ được chia cho người chiến thắng.

Kết luận

Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ DeFi là gì và ứng dụng của nó trong cuộc sống. Mặc dù còn nhiều thách thức nhưng tiềm năng và triển vọng của DeFi vẫn là một động lực mạnh mẽ để tiếp tục khám phá và phát triển.

Nguồn: Forbes